Τα αερολύματα είναι στερεά και υγρά σωματίδια μικροσκοπικών διαστάσεων που αιωρούνται στην ατμόσφαιρα και ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, μπορεί να μεταφερθούν σε μεγάλες αποστάσεις. Είναι είτε ανθρωπογενούς προέλευσης π.χ. βιομηχανική δραστηριότητα και καύση βιομάζας, είτε φυσικής π.χ. εδαφική σκόνη και δασικές πυρκαγιές. Τα αερολύματα επηρεάζουν σημαντικά το παγκόσμιο κλίμα, ανακλώντας ή διασκορπίζοντας ή και απορροφώντας την ηλιακή ακτινοβολία ανάλογα με την περίπτωση. Προκαλούν ένα φαινόμενο ψύξης το οποίο αντισταθμίζει, τουλάχιστον μερικώς, το φαινόμενο της θέρμανσης που προκαλείται από την αυξημένη συγκέντρωση αερίων υπεύθυνων για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Μάλιστα σε τοπικό επίπεδο, η επίδραση των αερολυμάτων στη ακτινοβολία μπορεί να είναι και μεγαλύτερη από αυτήν των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου. Η παρατήρηση τους, αν και δύσκολη λόγω των πολλών συνισταμένων τους, είναι σημαντική και γίνεται με τη μέτρηση του οπτικού πάχους του αερολύματος (AOD). Το οπτικό πάχος εκφράζει την ποσότητα του φωτός που αφαιρείται από μια δέσμη, με σκέδαση ή απορρόφηση, κατά τη διάρκεια της διαδρομής της μέσω ενός μέσου. Η τηλεπισκόπηση για τον εντοπισμό και τον χαρακτηρισμό των αερολυμάτων, γίνεται με τη μέτρηση της ακτινοβολίας στο κοντινό υπεριώδες (λ=330-380nm), αλλά και στο ορατό φάσμα (λ=550nm). Η έρημος της Σαχάρας θεωρείται ως μια σημαντική πηγή φυσικής παραγωγής σκόνης από σωματίδια ορυκτών. Περίπου 4 εκατομμύρια τόνοι σκόνης μεταφέρονται κάθε χρόνο από τη Σαχάρα προς τη Μεσόγειο. Θεωρούμε 4 κλάσεις σωματιδίων για τη σκόνη. Στον πίνακα αναφέρονται οι κλάσεις καθώς και τα στοιχεία που τις καθορίζουν. k Είδος Τυπική ακτίνα Rk(um) Πυκνότητα ρk (g/cm3) γk 1 Πηλός 0,73 2,50 0,08 2 Ιλύς (μικρή) 6,10 2,65 1,00 3 Ιλύς (μεγάλη) 18,00 2,65 1,00 4 Αμμος 38,00 2,65 0,12 (Το γk είναι η αναλογία μεταξύ διαθέσιμης μάζας για ανύψωση και της συνολικής μάζας) Η ιλύς χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, μικρή και μεγάλη, οι οποίες όμως συνεισφέρουν με την ίδια αναλογία κατά την ανύψωσή τους από τον άνεμο. Όσον αφορά την άμμο, έχει χρόνο ζωής στην ατμόσφαιρα περίπου 1 ώρα με αποτέλεσμα να μην συμμετέχει σε μεγάλης κλίμακας μεταφορά. Παρ’ όλα αυτά, η παρατήρηση αερολυμάτων άμμου μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες για περιοχές που επηρεάζονται από κινητούς αμμόλοφους. Η σκόνη από την έρημο της Σαχάρας, μεταφέρει ουσίες που αναζωογονούν μια πληθώρα οικοσυστημάτων με την εναπόθεση θρεπτικών συστατικών. Αν και αυτό συμβαίνει χιλιάδες χρόνια, στην εποχή μας η έρημος είναι ιδιαίτερα μολυσμένη από ποικίλες ανθρώπινες δραστηριότητες. Έτσι η σκόνη μεταφέρει λόγω της ρύπανσης και ουσίες που θεωρούνται επικίνδυνες για τον ανθρώπινο οργανισμό και ανάλογα με τη σύσταση της σκόνης, μπορεί να έχουν και τοξική δράση. Αναλύσεις αποκάλυψαν την ύπαρξη βαρέων μετάλλων, όπως μόλυβδο, αρσενικό, σίδηρο, μαγγάνιο, βανάδιο, νικέλιο, χρώμιο, χαλκό και ψευδάργυρο. Ο μόλυβδος και το αρσενικό ανήκουν στις πιο επικίνδυνες ουσίες για τον άνθρωπο. Είναι καλό όταν υπάρχει επεισόδιο μεταφοράς κι εναπόθεσης σκόνης, ειδικά στα άτομα με χρόνια αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα, να αποφεύγεται η παραμονή στο περιβάλλον αυτό, καθώς αυξάνεται ο κινδυνος τραυματισμού των πνευμόνων, καρδιακής προσβολής και καρκίνου του πνεύμονα. Τα επεισόδια μεταφοράς κι εναπόθεσης σκόνης στη Μεσόγειο παρουσιάζονται έντονα την εαρινή περίοδο και φθίνουν τη χειμερινή. Επίσης κατά το θέρος, η περιοχή του Αιγαίου Πελάγους πλήτεται λιγότερο. Γεγονός που μπορεί να αποδοθεί στη δράση των 'Ετησίων' ανέμων (Μελτέμια, ετήσιοι βόρειοι άνεμοι). Η απομάκρυνση της σκόνης από την ατμόσφαιρα πραγματοποιείται με δύο μηχανισμούς. Την ξηρή και την υγρή εναπόθεση. Σωματίδια μικρότερα από 10 μm απομακρύνονται κυρίως μέσω υγρής εναπόθεσης και τυρβώδους ξηρής εναπόθεσης. Σωματίδια μεγαλύτερα από 10 μm απομακρύνονται κυρίως μέσω καθίζησης, λόγω βαρύτητας.